Bashkimi Evropian i jep Shqipërisë statusin e vendit kandidat. Në mbledhjen e djeshme të ministrave të BE-së u miratua unanimisht dhënia e statusit të vendit kandidat për tu anëtarësuar në BE Shqipërisë. Më memon e miratuar dje nga ana e Komisionit Evropian enkas për Shqipërinë parashikohet se tani më vendi duhet të nis hapat konkret për çeljen e negociatave të anëtarësimit.
Sipas kësaj memoje thuhet se Komisioni Europian do të vijojë të bashkëpunojë ngushtë me Shqipërinë me Shqipërinë në përmbushjen e pesë prioriteteve në mënyrë që Shqipëria në çel negociatat e anëtarësimit me BE. “Komisioni Evropian do të vazhdojnë të punojnë ngushtë së bashku me Shqipërinë për të mbështetur reformat e saj dhe të përgatisë atë për hapin tjetër në procesin e integrimit, përkatësisht hapjen e negociatave për anëtarësim.
Hapja e negociatave varet nga hapat konkret dhe të qëndrueshme që do të marrë Shqipëria në reformat e kërkuara; marrëveshje me të gjitha shtetet anëtare të BE-së është gjithashtu e nevojshme”,- thuhet në memon e Komisionit Europian. Krahas kësaj, lidhur me afatin e hapjes së negociatave të anëtarësimit, Memo thekson se dhënia e statusit nuk do të përkthehet në çelje negociatash. “Statusi i kandidatit nuk do të thotë se BE-ja automatikisht do të fillojë negociatat e pranimit me Shqipërinë, që është një hap i mëvonshëm, i veçantë në procesin e integrimit në BE, për të cilin është i nevojshëm një progres shtesë në prioritetet kyçe”,-thuhet në memo.
Statusi
Memo e Komisionit Evropian e cilëson dhënien e statusit të vendit kandidat si një vendim politik i cili i jep progres vendit në rrugën e integrimit në Bashkimin Evropian. Aty thuhet se Shqipëria do të përfitojë një sërë përfitimesh në statusin e saj përkrah vendeve të BE-së si edhe fonde për investime. “Kjo është një sinjal i rëndësishëm politik për Shqipërinë dhe qytetarët e saj, duke treguar se vendi po lëviz në fazën tjetër të procesit të integrimit evropian.
Nga këndvështrimi ekonomik, statusi i kandidatit do të inkurajojë investimet e huaja dhe, si rezultat, të çojë në krijimin e vendeve të punës. Statusi i kandidatit ngre marrëdhëniet ndërmjet Shqipërisë dhe BE-së në një nivel më të lartë: Shqipëria tani do të marri ftesa për mbledhje të Këshillit të hapura për vendet kandidate. Qasja e saj dhe bashkëpunimi me agjencitë e BE-së do të jetë më e lehtë – për shembull pjesëmarrja e saj në Agjencinë e të Drejtave Themelore të Njeriut si vëzhgues. Komisionet e përbashkëta midis Shqipërisë dhe Komitetit të Rajoneve, si dhe Komitetit Ekonomik dhe Social mund të jetë ngritur. Si vend kandidat, Shqipëria do të vazhdojë të përfitojë nga fondet e BE në kuadër të Instrumentit të Ndihmës së Para-Aderimit (IPA), në mënyrë që të kryejë reforma të gjithanshme dhe investimeve strategjike, dhe do të përfitojnë nga pjesëmarrja në programet e BE-së”,- thuhet në memo.
Çfare perfitojne shqiptaret nga statusi!
Për Shqipërinë vendimi i sotëm duhet përkthyer në një mbështetje më të fortë të agjendës së saj të reformave: Shqipërisë i duhet ende të përmbushë përparësitë kyçe, me fokus të veçantë te reforma administrative dhe ajo e gjyqësorit, lufta kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, si dhe të drejtat themelore, siç theksohet në Konkluzionet e Këshillit të dhjetorit 2013. Për më tepër, dialogu politik konstruktiv dhe i qëndrueshëm do të mbetet thelbësor për konsolidimin dhe vazhdimin e reformave.
Statusi i vendit kandidat nuk do të thotë se BE-ja do të nisë automatikisht negociatat e anëtarësimit me Shqipërinë, çka është një hap pasues, i veçantë në procesin e integrimit në BE, për të cilin kërkohet më shumë progres në përparësitë kyçe.
Marrëdhëniet BE-Shqipëri – ecuria kohore
Së bashku me vende të tjera të Ballkanit Perëndimor, në vitin 2003 Shqipëria u njoh si vend potencial për anëtarësimin në BE. Më 1 prill 2009 hyri në fuqi një Marrëveshje Stabilizimi dhe Asocimi (MSA). Po atë muaj Shqipëria paraqiti aplikimin e saj për anëtarësinë në BE. Komisioni rekomandoi që Shqipërisë t’i jepej statusi i vendit kandidat në BE në tetor 2013. Komisioni e rikonfirmoi rekomandimin e tij në raportin e tij të qershorit 2014 për Këshillin.
Çfarë do të thotë në praktikë statusi i vendit kandidat?
Njohja si vend kandidat në BE ka një numër implikimesh për Shqipërinë. Është një sinjal i rëndësishëm politik për Shqipërinë dhe qytetarët e saj, që tregon se vendi po ecën drejt fazës tjetër të procesit të integrimit evropian. Nga perspektiva ekonomike, statusi i vendit kandidat do të nxisë investimet e huaja dhe rrjedhimisht, do të çojë në krijimin e vendeve të punës.
Statusi i vendit kandidat e ngre marrëdhënien mes Shqipërisë dhe BE-së në një nivel më të lartë: tashmë Shqipëria do të marrë ftesa në takimet e Këshillit të hapura për vendet kandidate. Aksesi dhe bashkëpunimi i saj me agjencitë e BE-së do të jetë më i lehtë – për shembull, pjesëmarrja e saj në Agjencinë e të Drejtave Themelore si vëzhguese. Mund të krijohen gjithashtu Komisione të përbashkëta mes Shqipërisë dhe Komisionit të Rajoneve, si dhe Komisionit Ekonomik dhe Social. Si vend kandidat Shqipëria do të vazhdojë të përfitojë nga fondet e BE-së në kuadrin e Instrumentit për Asistencë para Anëtarësimit (IPA) me qëllim që të kryejë reforma gjithëpërfshirëse dhe investime strategjike, si dhe do të përfitojë nga pjesëmarrja në programet e BE-së.
Rruga përpara
Komisioni Evropian do të vazhdojë të punojë ngushtësisht së bashku me Shqipërinë për të mbështetur reformat e saj dhe për ta përgatitur për hapin tjetër në procesin e integrimit, që do të thotë, hapja e negociatave të anëtarësimit. Hapja e negociatave varet nga reformat e mëtejshme konkrete dhe të qëndrueshme në Shqipëri; kërkohet gjithashtu marrëveshja e të gjitha shteteve anëtare të BE-së.
Këshilli miratoi konkluzionet e mëposhtme:
1. Në përputhje me Konkluzionet e tij të 17 dhjetorit 2013, Këshilli mirëpret raportin e Komisionit të 4 qershorit dhe, në dritën e shqyrtimit nga ana e tij të progresit të vazhdueshëm të Shqipërisë, vendosi t’i japë asaj statusin e vendit kandidat, subjekt miratimi nga Këshilli Evropian.
2. Në vijim të statusit të vendit kandidat, Këshilli nënvizon se Shqipëria duhet të veprojë vendosmërisht për gjithë rekomandimet e raportit të Komisionit dhe të intensifikojë përpjekjet e saj për të garantuar zbatimin e qëndrueshëm, të plotë dhe gjithëpërfshirës të përparësive kyçe, veçanërisht reformën e administratës publike dhe atë gjyqësore, luftën kundër krimit të organizuar dhe korrupsionit, mbrojtjen e të drejtave të njeriut dhe politikat antidiskriminuese, përfshirë ato në fushën e pakicave dhe trajtimit të tyre të barabartë, si dhe zbatimin e së drejtës së pronës.
Këshilli nënvizon rëndësinë që Shqipëria të intensifikojë përpjekjet e saj kundër korrupsionit dhe të zbatojë strategjinë dhe planin e veprimit kundër korrupsionit, të forcojë bashkëpunimin mes agjencive të zbatimit të ligjit dhe të arrijë rezultate të qëndrueshme në hetimin, ndjekjen penale dhe dënimin në çështjet e korrupsionit dhe krimit të organizuar, veçanërisht krimit të organizuar të imigracionit, përdorimin e dokumenteve të rreme, pastrimin e parave, kultivimin e drogave dhe trafikun e qenieve njerëzore. Këshilli nënvizon gjithashtu rëndësinë që Shqipëria të forcojë pavarësinë, transparencën dhe përgjegjshmërinë e gjyqësorit, përfshirë sigurimin e një sigurie ligjore më të madhe për operatorët ekonomikë dhe rritjen e besimit të investitorëve.
3. Këshilli pret gjithashtu që Shqipëria të intensifikojë mbështetjen e saj për reduktimin në kohë të trysnive migratore në BE, përfshirë vazhdimin e përpjekjeve të saj për të garantuar përmbushjen e gjithë kushteve të udhërrëfyesit të vizave dhe marrjen e hapave të mëtejshme për trajtimin e çështjes të aplikimeve të pabazuara për strehim politik të paraqitura nga qytetarë shqiptarë.
4. Këshilli mirëpret Udhërrëfyesin mbi përparësitë kyçe të miratuar nga Shqipëria me qëllim që të strukturojë procesin e reformave të ardhshme dhe të arrijë rezultate në zbatim. Bazuar në këtë Udhërrëfyes, Këshilli e fton Komisionin të intensifikojë mbështetjen, monitorimin
dhe vlerësimin e procesit të reformave të Shqipërisë, përfshirë në kontekstin e dialogut të nivelit të lartë mbi përparësitë kyçe dhe përmes ndërveprimit të ngushtë me shtetet anëtare. Kjo duhet fokusuar në garantimin e rezultateve konkrete mbi të gjitha çështjet e mësipërme, bazuar në objektiva dhe afate kohore të besueshme dhe të matshme, me të dhëna dhe statistika të besueshme. Në lidhje me këtë Këshilli e fton Komisionin të raportojë, përveç Paketës së Zgjerimit dhe në bazë të rezultatit të dialogut të nivelit të lartë, në mënyrë gjithëpërfshirëse dhe të hollësishme për progresin e Shqipërisë lidhur me përparësitë kyçe.
5. Këshilli përshëndet angazhimin e vazhdueshëm konstruktiv të Shqipërisë në bashkëpunimin rajonal dhe marrëdhëniet e fqinjësisë së mirë, si dhe pajtimin me Politikën e Përbashkët të Jashtme dhe të Sigurisë së BE-së.
6. Këshilli përsërit se dialogu i vazhdueshëm dhe i qëndrueshëm mes qeverisë dhe opozitës mbi reformat që lidhen me BE-në do të mbetet një faktor me rëndësi që Shqipëria të përparojë në udhën e saj drejt integrimit në BE.
